Κώστας Σαμαράς
NY Times: Ο «πόλεμος» ΗΠΑ – Ρωσίας στα Σκόπια, ο Πάιατ και η Συμφωνία των Πρεσπών
«Ο Σαββίδης χρηματοδότησε τις αντιδράσεις στα Σκόπια»
Ένα δημοσίευμα που αναδεικνύει το εύρος της πολεμικής μεταξύ Μόσχας και Δύσης, και στο χώρο των Βαλκανίων, φιλοξενούν οι New York Times, οι οποίοι ισχυρίζονται πως οι υπηρεσίες των ΗΠΑ φέρονται να έχουν στην κατοχή τους και υποκλαπείσες συνομιλίες, του περασμένου Ιουνίου, που υποδεικνύουν εμπλοκή του κ. Ιβάν Σαββίδη σε προσπάθεια υπονόμευσης της συμφωνίας των Πρεσπών.
Στο δημοσίευμα εμφανίζεται μία νέα εκδοχή ενός «ψυχρού πολέμου», με επίκεντρο αυτή τη φορά τα Σκόπια και την πορεία τους προς το ΝΑΤΟ, υπενθυμίζεται η ένταση στις ελληνορωσικές σχέσεις με τις εκατέρωθεν απελάσεις διπλωματών ενώ γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στον ενεργό ρόλο του Πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα κ. Τζέφρι Πάιατ και στη δυνατότητά του να ανταποκριθεί και να απαντήσει, σύμφωνα με τα στελέχη των ΗΠΑ, στις ρωσικές προκλήσεις, έχοντας βεβαίως και την προϋπηρεσία από την θέση του ως επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας στην Ουκρανία.
Ως προς τον κ. Σαββίδη, η εφημερίδα επαναφέρει παλαιότερο δημοσίευμα του Buzzfeed εκφράζοντας τη βεβαιότητα για το ρωσικό δάκτυλο στα Σκόπια και εντάσσοντας τις κινήσεις του ομογενή επιχειρηματία στον διπλωματικό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ Δύσης και Μόσχας τους τελευταίους μήνες. Όταν τα στοιχεία δημοσιοποιήθηκαν αρχικά, ο κ. Σαββίδης είχε εκδώσει μία σκληρή απάντηση κάνοντας λόγο για εντελώς ψευδή δημοσιεύματα, ενώ και ο Πρωθυπουργός των Σκοπίων Ζόραν Ζάεφ είχε αρνηθεί να δώσει συνέχεια.
Όπως σημειώνεται στους NYT, οι αμερικανικές υπηρεσίες επιβεβαίωσαν από υποκλοπές των επικοινωνιών του κ. Σαββίδη (email, sms και τηλεφωνικές κλήσεις) ότι χρηματοδότησε την κινητοποίηση της αντιπολίτευσης στα Σκόπια και τις αντιδράσεις στη Συμφωνία των Πρεσπών. Ανώτατος αξιωματούχος των ΗΠΑ ανέφερε πως οι αμερικανικές υπηρεσίες δεν δυσκολεύτηκαν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα στοιχεία κίνησης προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι ο ομογενής επιχειρηματίας βρίσκεται πίσω από τη χρηματοδότηση πολιτών και οργανωμένων ομάδων οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων προκειμένου να κινητοποιηθούν εναντίον του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ.
Η εφημερίδα επικαλείται τα ίδια στοιχεία με το Buzzfeed, δηλαδή το ρεπορτάζ του OCCRP, ενός ανεξάρτητου οργανισμού έρευνας, σύμφωνα με τα οποία ο κ. Σαββίδης κατέβαλε το ποσό των 300.000 ευρώ στους πολέμιους των Πρεσπών. Στη λίστα περιλαμβάνονται πολιτικοί της ΠΓΔΜ, εθνικιστικές οργανώσεις και οι οργανωμένοι οπαδοί της ομάδας Vardar, που πρωταγωνίστησαν στα επεισόδια μπροστά στη Βουλή των Σκοπίων την επομένη της συμφωνίας.
«Καθιστούμε σαφές σε όλους τους τόνους πως ο επιχειρηματίας κ. Ιβάν Σαββίδης ουδεμία σχέση ή εμπλοκή έχει με τα όσα αναφέρονται στο απολύτως ψευδές και άκρως συκοφαντικό δημοσίευμα. Για το λόγο αυτό, τις αμέσως επόμενες ώρες και αξιοποιώντας όλα τα ένδικα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας, θα προβούμε στην κατάθεση μήνυσης και αγωγής εναντίον του μέσου, καθώς και των συντακτών του ανυπόστατου αυτού δημοσιεύματος», είχε δηλώσει τότε η πλευρά Σαββίδη.
Αναλυτικά το δημοσίευμα:
«Εδώ και χρόνια, ο Ιβάν Σαββίδης ήταν ο άνθρωπος του Κρεμλίνου.
Ο Έλληνορώσος δισεκατομμυριούχος, πρώην μέλος της ρωσικής Δούμας και ιδιοκτήτης επαγγελματικής ελληνικής ποδοσφαιρικής ομάδας, κινήθηκε άψογα ανάμεσα στους αθλητικούς κόσμους και των δύο χωρών. Έχει ανάμειξη σε κάθε πτυχή της ζωής στη Θεσσαλονίκη, την πόλη όπου ζει και είναι ένας πολύ γνωστός παίκτης στον κόσμο των ελληνικών και ρωσικών ολιγαρχών. Όλα αυτά τον έκαναν ενδιαφέρων για αμερικανικές υπηρεσίες κατασκοπείας.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι παρακολούθησαν επικοινωνίες τον Ιούνιο, που έδειχναν ότι ο κ. Σαββίδης δούλευε στη Ρωσία για να υπονομεύσει τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, η οποία θα άνοιγε το δρόμο για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, κάτι στο οποίο η Αθήνα έχει από καιρό αντιταχθεί. Η Μόσχα, η οποία βλέπει την επέκταση της συμμαχίας ως σοβαρή απειλή στα σύνορά της, ήταν αποφασισμένη να παρέμβει για την αποτυχία του δημοψηφίσματος.
Σε αντίποινα, Αμερικανοί αξιωματούχοι έκαναν μια ασυνήθιστα επιθετική κίνηση: Κοινοποίησαν τα στοιχεία στην αριστερή κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, η οποία και απάντησε απελαύνοντας δύο Ρώσους διπλωμάτες από την Αθήνα και απαγορεύοντας την είσοδο δύο ακόμα.
Αν και το δημοψήφισμα που διεξήχθη τον περασμένο μήνα στην ΠΓΔΜ, σχετικά με τη συμφωνία δεν κατέληξε σε συμπέρασμα – το Κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ πρέπει τώρα να αποφασίσει, εάν η χώρα εντάσσεται στο ΝΑΤΟ- οι Αμερικανοί αξιωματούχοι βλέπουν την έκθεση του κ. Σαββίδη και την απέλαση διπλωμάτες ως μια σπάνια νίκη σε μια προσπάθεια κάλυψης των προσπαθειών κατά των ρωσικών εκστρατειών παραπληροφόρησης στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Ανταποδίδουμε κι εμείς και δείχνουμε ότι μπορούμε να παίξουμε σκληρά,» δήλωσε ο Christopher R. Hill, πρώην πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην ΠΓΔΜ. «Μπορούμε να κάνουμε πράγματα που ίσως στο παρελθόν δεν κάναμε».
Οι μυστικοί ελιγμοί συνέβησαν ενώ ο Πρόεδρος Τραμπ ταξίδευε στην Ευρώπη το καλοκαίρι, αγκαλιάζοντας δημόσια τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, απογοητεύοντας παράλληλα τη συμμαχία. Αλλά η ιστορία ξεκινά πολύ πριν από αυτό.
Αντιμετώπιση παρεμβολών
Όταν οι Αμερικανοί υπάλληλοι εθνικής ασφάλειας είδαν για πρώτη φορά σημάδια το καλοκαίρι του 2016 ότι η Ρωσία προσπαθούσε να παρέμβει στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, τα Κρατικά και Αμυντικά Τμήματα, σε στενή συνεργασία με τις υπηρεσίες πληροφοριών, σχημάτισαν αυτό που τώρα ονομάζεται Ρωσική Ομάδα Επιρροής σε αντίθεση με τις ρωσικές προσπάθειες, κυρίως στην Ευρώπη. Αυτό περιλάμβανε την αναζήτηση εκλογών στην Ευρώπη όπου η Ρωσία θα μπορούσε να προσπαθήσει να παρέμβει.
Αργότερα την άνοιξη αυτή, είδαν ότι η ΠΓΔΜ ήταν ένας πιθανός στόχος. Στις 12 Ιουνίου, αξιωματούχοι της πΓΔΜ και της Ελλάδας ανακοίνωσαν ότι η χώρα θα αλλάξει το όνομά της σε «Βόρεια Μακεδονία», για να τερματίσει μια διαμάχη τριετίας με την Ελλάδα, κατά την οποία η ΠΓΔΜ φάνηκε ότι είχε εδαφικές φιλοδοξίες σε μια ελληνική περιοχή με το ίδιο όνομα.
Μόλις η χώρα γίνει Βόρεια Μακεδονία, η Ελλάδα θα άρει το βέτο της για να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Μια τυπική ψηφοφορία για την υιοθέτηση του νέου ονόματος είχε οριστεί για τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Η Μόσχα δεν ήταν ικανοποιημένη. Σε μια διάσκεψη στην Αθήνα τρεις ημέρες μετά τη συμφωνία, κορυφαίος Ρώσος διπλωμάτης εξέδωσε έντονη προειδοποίηση προς τη Δύση σχετικά με τα σχέδια να προσκαλέσει την ΠΓΔΜ στη συμμαχία.
«Σίγουρα, δεν θα ρίξουμε πυρηνικές βόμβες», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Α. Χιζόφ, πρεσβευτής της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Αλλά», πρόσθεσε, «υπάρχουν λάθη που έχουν συνέπειες».
Η απειλή του κ. Ζιζόφ πυροδότησε μια σειρά διπλωματικών κινήσεων πίσω στην Ουάσινγκτον από τον Αμερικανό πρεσβευτή Τζέφρι Πάιατ στην Ελλάδα, ο οποίος ήταν στην ίδια διάσκεψη, προειδοποιώντας ότι η Μόσχα θα προσπαθήσει να επηρεάσει το επερχόμενο δημοψήφισμα. Το Υπουργείο Εξωτερικών, το CIA και η ευρωπαϊκή διοίκηση του Πενταγώνου, με έδρα τη Στουτγάρδη της Γερμανίας, ήταν ήδη στην υπόθεση, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Μέχρι τότε, η αντιπολίτευση στο δημοψήφισμα είχε ήδη ισχυρή παρουσία στις εξελίξεις στην ΠΓΔΜ. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, υπήρχαν εκατοντάδες νέες ιστοσελίδες που καλούσαν σε μποϊκοτάζ του δημοψηφίσματος και αναρτήσεις του Facebook που παρότρυναν τους Σκοπιανούς να απέχουν από την ψηφοφορία. Παραπληροφόρηση, με σκηνοθεσία ομάδων υποστηριζόμενων από τη Ρωσία, σύμφωνα με Σκοπιανούς και Αμερικανούς αξιωματούχους.
Την ημέρα της συμφωνίας, υπήρξαν επίσης βίαιες διαμαρτυρίες έξω από το κτίριο του Κοινοβουλίου στα Σκόπια, την πρωτεύουσα της ΠΓΔΜ.
Βάλτε στο «παιχνίδι» τον Ιβάν Σαββίδη
Υπήρξε εδώ και χρόνια στο ραντάρ των αμερικανικών και ελληνικών υπηρεσιών πληροφοριών ως μέλος του κόμματος του Βλ. Πούτιν, Ενωμένη Ρωσία, όταν βρισκόταν στη Δούμα, την κατώτερη Βουλή του Κοινοβουλίου, και διέθετε μια περιουσία για πρώτη φορά μέσω ρωσικού καπνού εταιρεία σε μια σειρά επιχειρήσεων σε όλη τη βόρεια Ελλάδα.
Ως ιδιοκτήτης της ελληνικής ομάδας ποδοσφαίρου ΠΑΟΚ κατά τη διάρκεια ενός αγώνα φέτος εναντίον μιας ομάδας της Αθήνας, κρατώντας όπλο και περιστοιχισμένος από σωματοφύλακες κατόρθωσε να μπει στον αγωνιστικό χώρο. Οι παίκτες της ομάδας της Αθήνας έφυγαν από το γήπεδο λόγω ανησυχιών για την ασφάλειά τους και ο αγώνας διακόπηκε.
Τον Ιούνιο, Αμερικανοί αξιωματούχοι έμαθαν μέσα από υποκλοπές επικοινωνιών (e-mail, μηνύματα, κλήσεις) ότι πλήρωνε τους διαδηλωτές.
Ένας ανώτερος υπάλληλος των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες ήταν σε θέση να συλλέξουν εύκολα οικονομικά στοιχεία που έδειχναν ότι πίσω από τις εξαγορές των διαδηλωτών βρισκόταν ο κ. Σαββίδης.
Σύμφωνα με έκθεση του ανεξάρτητου οργανισμού έρευνας OCCRP, ο κ. Σαββίδης πλήρωσε τους αντιπάλους της εκστρατείας να μετονομάσει τη Μακεδονία με τουλάχιστον 300.000 ευρώ ή περίπου 350.000 δολάρια.
Όσοι χρηματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων και πολιτικών της ΠΓΔΜ, νεοσύστατων ριζοσπαστικών εθνικιστικών οργανώσεων και χούλιγκαν, που διοργάνωσαν τις βίαιες διαμαρτυρίες μπροστά στο κτήριο του Κοινοβουλίου στα Σκόπια.
Ο κ. Σαββίδης αρνήθηκε κατηγορηματικά τις κατηγορίες. «Είναι εντελώς ψευδές και ιδιαίτερα συκοφαντικό», δήλωσε η εταιρεία του το περασμένο καλοκαίρι.
Η κοινοποίηση της αναφοράς
Η γνωστοποίηση της αμερικανικής έκθεσης πληροφοριών στην ελληνική κυβέρνηση στις αρχές Ιουλίου έφτασε στον Αμερικανό Πρέσβη στην Ελλάδα, κ. Πάιατ.
«Δεν υπάρχει τίποτα που μπορούν να κάνουν οι Ρώσοι χωρίς να το ξέρει ο κ. Πάιατ», δήλωσε σε συνέντευξη ο Γερουσιαστής Κρίστοφερ Σ. Μέρφι, Δημοκρατικός του Κονέκτικατ και μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων. Ο κ. Μέρφι είπε ότι είχε μιλήσει στον κ. Πάιατ για την ανάμειξη της Ρωσίας στο δημοψήφισμα της ΠΓΔΜ, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει τις λεπτομέρειες των ιδιωτικών συνομιλιών.
Το να φτάσουν οι πληροφορίες στον Έλληνα πρωθυπουργό δεν ήταν τίποτα, αλλά το να δράσει βάσει αυτών δεν ήταν εξασφαλισμένο.
Ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας, ο οποίος αρνήθηκε να συνταχθεί με την υπόλοιπη Ευρώπη, υποστηρίζοντας τη Βρετανία στη διαμάχη με τη Ρωσία στην υπόθεση Σκριπάλ, προερχόταν από ένα πολιτικό κόμμα με μια ιστορικά στενή σχέση με τη Μόσχα. Ωστόσο, η απόφασή του να κινηθεί εναντίον της Μόσχας διευκολύνθηκε από την προσπάθεια που είχε κάνει για να σπάσει την 30ετή κόντρα με την ΠΓΔΜ.
Σύμφωνα με τους αξιωματούχους, η Αμερικανική διπλωματία βοήθησε. Η κυβέρνηση Ομπάμα υποστήριξε την Ελλάδα σε όλη την οικονομική κρίση που περνούσε η χώρα, υποστηρίζοντας ότι η Αθήνα έπρεπε να παραμείνει στην Ευρωζώνη, ακόμα και αν μερικές ευρωπαϊκές χώρες διαφωνούσαν αρχικά. Ο Τζακ Λιου, υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ, είχε ξοδέψει τόσο χρόνο να ασχολείται με το ελληνικό χρέος και τα μέτρα ελάφρυνσής του, που οι αξιωματούχοι αστειεύονταν λέγοντας ότι έχει γίνει υπάλληλος του ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών.
Ο Τραμπ δέχτηκε τον Τσίπρα στον Λευκό Οίκο τον προηγούμενο Οκτώβριο, και οι δύο χώρες συζήτησαν την επέκταση την αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης και της πρόσβασης των πλοίων και των αεροσκαφών των ΗΠΑ στην Ελλάδα.
«Από άποψη γεωγραφίας και δεδομένων των επιχειρήσεων που γίνονται τώρα στη Λιβύη, τη Συρία και την ανατολική Μεσόγειο, οι ευκαιρίες που μας δίνει η Ελλάδα είναι μείζονος σημασίας», είπε ο στρατηγός Joseph F. Dunford Jr., Πρόεδρος των Αρχηγών Μεικτού Επιτελείου Στρατού των ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα, μέσω της αμερικανικής εγκατάστασης εθνικών δυνάμεων στην Ελλάδα, οι αξιωματούχοι προσπαθούν να απομακρύνουν τη χώρα από τη Ρωσία. «Θέλουμε να καταστήσουμε την Ελλάδα ικανή να προσφέρει σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο και τα δυτικά Βαλκάνια», είπε ο A. Wess Mitchell, υφυπουργός εξωτερικών για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, τον Ιούνιο.
Διπλωματικός Αγώνας
Στις 11 Ιουλίου, ο Τσίπρας τα χάλασε με τη Ρωσία. Η κυβέρνησή του απέλασε τους δύο διπλωμάτες και απέκλεισε δύο άλλους Ρώσους από το να μπουν στη χώρα, με την κατηγορία της δωροδοκίας αξιωματούχων και της υποκίνησης διαδηλώσεων κατά της συμφωνίας των Πρεσπών.
«Πρέπει να σταματήσει η συνεχής έλλειψη σεβασμού προς την Ελλάδα», είπε ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, σε δήλωσή του. «Κανείς δεν μπορεί και δεν έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας».
Η Μόσχα αργότερα δήλωσε ότι θα απελάσει Έλληνες διπλωμάτες, ως αντίποινα.
Αφού η Αθήνα ανακοίνωσε ότι απελαύνει τους Ρώσους, ο ο Αμερικανός πρέσβης, Πάιατ, όλο περηφάνεια ενημέρωσε μέσω e-mail τους συναδέλφους του στο Υπουργείο και το Πεντάγωνο. Η εκπρόσωπος τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών, Heather Nauert, έγραψε στο Twitter: «Η Ελλάδα απέλασε δύο Ρώσους αξιωματούχους και απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα σε άλλους δύο, επειδή προσπάθησαν να αναμειχθούν στην ελληνική πολιτική. Στηρίζουμε την Ελλάδα στην υπεράσπιση της κυριαρχίας της. Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει την πολιτική αποσταθεροποίησης.»
Ο ρόλος της Αμερικής στην απέλαση που προέβη η Ελλάδα δείχνει πόσο μεγάλο χάσμα έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στον Τραμπ , που δημόσια αμφισβήτησε το ΝΑΤΟ και έδειξε τον θαυμασμό του για τον Πούτιν, και στην Αμερικανική εθνική ασφάλεια που παραμένει ριζωμένη σε μια παλιά πεποίθηση ότι η προσπάθεια της Ρωσίας να αναμειχθεί στις εκλογές, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στους συμμάχους τους, αποτελεί γεωπολιτικό κίνδυνο γι’ αυτήν.
Αυτή η πεποίθηση δεν έχει εκφραστεί ποτέ από τον Τραμπ, αλλά αντίθετα αντιπροσωπεύει τους αξιωματούχους ασφάλειας των ΗΠΑ.
Ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Τζιμ Μάτις, δήλωσε στις 11 Σεπτεμβρίου, πριν από το δημοψήφισμα των Σκοπίων στις 30 του μήνα: «Είναι απαράδεκτα όσα προσπαθεί να πετύχει η Ρωσία, από τη ΠΓΔΜ μέχρι τις ΗΠΑ». Αργότερα, ταξίδεψε στα Σκόπια για να δηλώσει επίσημα ότι «υποστηρίζει τον λαό της ΠΓΔΜ.»
Ο Τζιμ Ματίς απάντησε «Ναι» όταν ερωτήθηκε αν οι ΗΠΑ ετοιμάζουν κάτι για να αντιμετωπίσουν τις προσπάθειες της Ρωσίας να εμπλακεί στο δημοψήφισμα. Αρνήθηκε να προβεί σε περαιτέρω δηλώσεις, αλλά οι αξιωματούχοι του Υπουργείου Άμυνας δήλωσαν ότι ξεκίνησαν επιχειρήσεις πληροφόρησης, σε συνεργασία με την ΠΓΔΜ, το Μαυροβούνιο και την Ουκρανία για να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση της Ρωσίας για τις εκλογές και το δημοψήφισμα.
Όμως, καμία από τις παρασκηνιακές προσπάθειες των ΗΠΑ δεν θα έχουν αποτέλεσμα, αν η βουλή της ΠΓΔΜ δεν συμφωνήσει στην αλλαγή του ονόματος. Αλλά ο πρωθυπουργός, Ζόραν Ζάεφ, που έστειλε το θέμα στους νομοθέτες αυτή την εβδομάδα, είπε ότι θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές αν δεν εγκριθεί».
YΠΕΝΘΥΜΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΜΑΚΕΛΕΙΟ»
“Πάνε να συλλάβουν τον Σαββίδη. «ΧΕΙΡΟΠΕΔΕΣ: Είναι εντολοδόχος των Ρώσων». Οι Αμερικανοί διατάζουν , το Μαξίμου εκτελεί. Tον κρατάνε «δεμένο» με κυπατζίδικες τηλεφωνικές συνακροάσεις από το ρετιρέ της Κατεχάκη που τις είχε βάλει στο συρτάρι ο Σαμαράς. Βαρύτατες κακουργηματικές διώξεις για τα λαθραία της ΣΕΚΑΠ”
