Κώστας Σαμαράς
Όλα δείχνουν ότι οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Σκοπίων συμφώνησαν στο όνομα «Βόρεια Μακεδονία» (Severna Makedonija – Republic of North Macedonia), το οποίο θα εγκριθεί ύστερα από συνταγματική αναθεώρηση στα Σκόπια και αναμένεται να υπογραφεί στις Πρέσπες έως το τέλος της εβδομάδας.
Συμφωνία υπάρχει και για την εκχώρηση της «μακεδονικής γλώσσας» καθώς και του «Μακεδόνα πολίτη», με διευκρινίσεις στο κείμενο της συμφωνίας, με βάση τις πληροφορίες που μετέδωσε το ραδιόφωνο του news24/7.
Με βάση τις πρώτες πληροφορίες που έρχονται στην δημοσιότητα, στη συμφωνία περιλαμβάνονται:
Απαλείφονται από το Σύνταγμα της γειτονικής χώρας αναφορές σε «προστασία μακεδονικών μειονοτήτων» εκτός συνόρων και εναρμονίζεται το σχετικό με την ομογένεια άρθρο με το ανάλογο που υπάρχει στο ελληνικό Σύνταγμα.
Καθορίζονται μεταβατικές περίοδοι για την αλλαγή των εσωτερικών εγγράφων στη γειτονική χώρα, και αυτή η περίπλοκη διαδικασία θα συνδέεται με το άνοιγμα κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας».
Συγκροτείται επιτροπή η οποία θα εξετάσει τη χρήση εμπορικών σημάτων στις δύο χώρες.
Αναγνωρίζεται «μακεδονική γλώσσα» («Macedonian language»), με τη σημείωση ότι η «Βόρεια Μακεδονία» αναγνωρίζει στο πλαίσιο της συμφωνίας ότι η γλώσσα αυτή είναι σλαβικής προέλευσης (όπως καταγράφεται στο πλαίσιο του ΟΗΕ).
Σε σχέση με την εθνικότητα ισχύει ο όρος Macedonian/citizen of the Republic of North Macedonia, με τη ρητή αναφορά ότι ο λαός αυτής της χώρας δεν σχετίζεται με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Τα στάδια μετά τη συμφωνία
Κύρωση της συμφωνίας από τη Βουλή της γειτονικής χώρας (η κυβέρνηση Ζάεφ έχει την αναγκαία πλειοψηφία).
Η μη υπογραφή της από τον πρόεδρο Γκιόργκι Ιβάνοφ και η αναπομπή της στη Βουλή.
Επιστολή από την ελληνική κυβέρνηση προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ ότι ενθαρρύνει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας» με την ΕΕ και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, υπό την προϋπόθεση ότι έχει πραγματοποιηθεί συνταγματική αναθεώρηση.
Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ (25-26 Ιουνίου) και Σύνοδος Κορυφής (28-29), όπου αναμένεται να δοθεί ένα θετικό μήνυμα στη «Βόρεια Μακεδονία» για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, παρά τις ενστάσεις Γαλλίας και Ολλανδίας, και με τη στήριξη της Γερμανίας.
Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (11 Ιουλίου), στην οποία θα δοθεί πρόσκληση ένταξης στη «Βόρεια Μακεδονία», υπό την αίρεση της πραγματοποίησης συνταγματικής αναθεώρησης.
Επιστολή της κυβέρνησης Ζάεφ στις 190+ χώρες που έχουν αναγνωρίσει τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» ότι στο εξής ισχύει το όνομα Severna Makedonija στις διμερείς σχέσεις και στα διεθνή fora.
Στο διάστημα από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο 2018 η κυβέρνηση Ζάεφ θα πρέπει να πραγματοποιήσει δημοψήφισμα και αν το αποτέλεσμα είναι θετικό θα προχωρήσει στη συνταγματική αναθεώρηση. Αν είναι αρνητικό, υπάρχει ως plan Β το ενδεχόμενο διενέργειας βουλευτικών εκλογών δημοψηφισματικού χαρακτήρα για το Σκοπιανό.
Αφού ολοκληρωθεί όλη αυτή η διαδικασία στη «Βόρεια Μακεδονία», τότε θα έρθει η συμφωνία στο ελληνικό Κοινοβούλιο για κύρωση και ταυτόχρονα θα κυρωθεί η ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ.
Τι κερδίζει η Αθήνα
Το νέο όνομα θα υιοθετηθεί μετά από την ολοκλήρωση ενός απαραίτητου χρονικού διαστήματος και θα είναι σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις (erga omnes), όπως παγίως επιδίωξαν οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 2008 και μετά.
Αναμφίβολα η χρήση του «erga omnes» για το νέο όνομα αποτελεί το θετικό κομμάτι της συμφωνίας για την Αθήνα καθώς «δόθηκε μάχη» ώστε και τα εσωτερικά έγγραφα να αναφέρουν το νέο όνομα και η χρήση στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας να είναι το ίδιο ένα συμφωνημένο όνομα, καθώς το αίτημα της άλλης πλευράς ήταν να ισχύσει το νυν («Μακεδονία»).
Το συνταγματικό όνομα για εσωτερικά έγγραφα αποτελούσε «Δούρειο Ιππο» της διπλής ονομασίας και επέμεινε μέχρι τέλους η Αθήνα σε αυτό. Συνεπώς, πέρα από τα διαβατήρια, και οι ταυτότητες των πολιτών της ΠΓΔΜ θα αναφέρουν το νέο όνομα της χώρας (North Macedonia), όταν ολοκληρωθεί το μεταβατικό διάστημα και η αλλαγή ονόματος κατοχυρωθεί στο Σύνταγμα.
Τα κέρδη για την ΠΓΔΜ
Tο στοιχείο που κερδίζουν οι γείτονες με τη συμφωνία είναι πως η ταυτότητά τους θα είναι «μακεδονική». Βέβαια θα υπάρχει ρητή αναφορά πως δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, όμως κερδίζουν σε αυτή τη διαπραγμάτευση την ταυτότητα αφού η ελληνική κυβέρνηση έκανε βήμα πίσω έτσι ώστε να εξασφαλίσει το νέο όνομα και τη χρήση αυτού «έναντι όλων» (erga omnes).
Η «μακεδονική» γλώσσα (των σλαβικών έστω γλωσσών) αποτελεί το δεύτερο κέρδος των γειτόνων. Άλλωστε πολύ σθεναρά οι γείτονες όταν μιλούσαν για συμφωνία που θα «σέβεται» τις ευαισθησίες και την αξιοπρέπεια των λαών», εννοούσαν ότι δεν γίνεται να υποχωρήσουν στο ζήτημα της γλώσσας και της ταυτότητας.
ΝΑΤΟ-ΕΕ (υπό την αίρεση ολοκλήρωσης της συμφωνίας): Αποτελεί ίσως το κέρδος εκείνο που ο Ζόραν Ζάεφ θα φέρει στα χέρια του επιστρέφοντας από τις Βρυξέλλες, προκειμένου να πείσει τους πολίτες τους να υπερψηφίσουν τη συμφωνία, στο δημοψήφισμα που θα ακολουθήσει.
«Χωρίς συμφωνία δεν έχει ΝΑΤΟ» ισχυρίστηκε χθες ο ίδιος στα Σκόπια, στέλνοντας σαφές μήνυμα στον πρόεδρο της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ να μην επιχειρήσει να καθυστερήσει τη συμφωνία, επειδή υπάρχει η πιθανότητα απώλειας της νατοϊκής πρόσκλησης και προοπτικής. Στοιχείο που απαντά στην ανησυχία των γειτόνων για την ασφάλεια της χώρας τους.
